Wat is een omgevingsprogramma?

Hoe kun je het omgevingsprogramma toepassen?

De doelstelling om de eiwittransitie te bevorderen, kan worden uitgewerkt in een vrijwillig omgevingsprogramma.

Maatregelen die bijvoorbeeld in een omgevingsprogramma kunnen worden opgenomen, zijn:

het aanpassen van het inkoopbeleid, zodat gemeenten een xx% of helemaal plantaardig inkopen;

Het opstarten van een campagne om gezonde en duurzame consumptie te bevorderen, bijvoorbeeld door het promoten van een 

Uitbreiding van slachterijen en veehouderijen worden niet toegestaan voor zover het een bevoegdheid is van de provincie of gemeente die het omgevingsprogramma opstelt.

Het omgevingsprogramma is een nieuw instrument in de wet. Er zijn daarom bij ons nog geen voorbeelden bekend van omgevingsprogramma’s waarin aandacht is besteed aan de eiwittransitie.
Wel vind je op de website van 

 een handige wegwijzer voor het opstellen van een vrijwillig omgevingsprogramma.

Voorwaarden

Volgens artikel 3.4 Ow kunnen zowel Rijk, provincie als gemeente programma’s vaststellen voor de uitwerking van hun beleid en het treffen van maatregelen. In de gemeente wordt een omgevingsprogramma vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. In de provincie door Gedeputeerde Staten.

Er zijn vier varianten van omgevingprogramma’s:

Het vrijwillige programma (artikel 3.4 Ow). Dit programma is dus niet verplicht en komt voort uit de behoefte van een bestuur zelf.

Verplichte programma’s op grond van EU-wetgeving (artikel 3.6 t/m 3.9 Ow). Een voorbeeld is het Actieplan Geluid dat het Rijk en elke provincie of gemeente moet vaststellen.

Verplicht programma bij (dreigende) overschrijding omgevingswaarden (artikel 3.10 Ow). Wanneer de overheid een omgevingswaarde heeft vastgesteld en deze wordt niet gehaald of het is aannemelijk dat deze niet gehaald wordt, dan moet de overheid een programma opstellen met maatregelen zodat er nog wel aan de omgevingswaarde kan worden voldaan.

Programma met programmatische aanpak (par. 3.2.4. Ow). Dit is ook een vrijwillig in te zetten programma dat bedoeld is voor gebieden waarvoor omgevingswaarden gelden die onder druk staan. De programmatische aanpak onderscheidt zich van de andere typen programma’s doordat het – naast een uitwerking van het beleid en een maatregelenpakket – ook activiteiten bevat waarop met het programma regie wordt gevoerd op het voldoen aan de omgevingswaarden.

In het omgevingsprogramma kunnen maatregelen worden opgenomen om de eiwittransitie te bevorderen. 

Wat is inkoopbeleid?

In het inkoopbeleid kan de overheid vastleggen welke voorwaarden en criteria van toepassing zijn op aanbestedingsprocedures. Ook kan een overheid in het beleid vastleggen dat bij een aanbesteding het meeste gewicht zal worden toegekend aan duurzaamheidseisen, bijvoorbeeld het versnellen van de eiwittransitie. Medewerkers van de overheid moeten deze criteria en voorwaarden dan toepassen in aanbestedingsprocedures.

Er kan inkoopbeleid voor specifieke aanbestedingen worden geformuleerd. Zo kunnen duurzaamheidseisen aan voedsel voor aanbestedingen met betrekking tot catering in het inkoopbeleid worden opgenomen. Voorbeelden zijn:

Vraag van de inschrijvers een plan van aanpak waarin ze binnen een maximaal aantal A4 moeten beschrijven wat hun visie of ambitie is met betrekking tot de eiwittransitie en hoe zij die willen realiseren tijdens de duur van het cateringscontract. 

Gebruik een subgunningscriterium in aanbestedingsdocumenten gericht op het vervangen van alle of een X% van de dierlijke producten door plantaardige producten.

Neem in het inkoopbeleid op dat bij de aanbesteding ‘true pricing’ moet worden toegepast, waarbij de inschrijver met de laagste milieu- en sociale kosten in het aanbod een grotere kans maakt.

Hanteer in aanbestedingsdocumenten voor cateraars de contractuele eis dat voor ieder dierlijk product een plantaardig alternatief moet worden aangeboden dat even voedzaam is.

 heeft in ‘Aanbestedingsleidraad EU Eten en Drinken’ vastgelegd dat de gemeente werkt aan de eiwittransitie van dierlijk naar plantaardig. In een aanbesteding vraagt de gemeente Amersfoort aan inschrijvers op welke wijze zij hieraan kunnen bijdragen. In hun toelichting moeten zij onder andere de volgende vragen beantwoorden:

Hoe wordt er maximaal bijgedragen aan het 

 en door communicatie en educatie draagvlak gecreëerd bij de medewerking voor de transitie naar duurzame en plantaardige catering.

Op welke wijze wordt er conceptmatig en stapsgewijs gewerkt aan de eiwittransitie van dierlijk naar plantaardig gedurende de eerste 3 contractjaren en de verdere verduurzaming over de gehele contractperiode.

Op welke wijze wordt er invulling gegeven aan het zichtbaar maken van de impact van onze voedselconsumptie door middel van ‘true pricing’ in milieu-impact, CO2-uitstoot en waterverbruik.

Aanbesteding Utrechtse catering voor iedereen

’ haar huidige vertrekpunt voor de catering opgenomen:

Zo hoog mogelijk gehalte plantaardige eiwitten ten opzichte van het totaal aantal ingekochte eiwitten (minimaal 80%); 

verlagen van het gehalte dierlijke eiwitten in het standaardmenu

100% van de enkelvoudige dierlijke producten voldoen aan milieu- en dierenwelzijnscriteria 

’ ondertekend. Hierin staat de overstap naar plantaardig voedsel centraal. Dit is ook één van de belangrijkste pijlers van de 

 waarin het beleid van gemeente Amsterdam is opgenomen. In dit beleidsstuk heeft gemeente Amsterdam als doelstelling opgenomen dat het aandeel plantaardig voedsel in haar eigen catering naar minimaal 50 procent gaat en de gemeente gaat onderzoeken of zij naar een aandeel van 70 procent kan toewerken.

Inkoopbeleid is geen juridisch instrument vastgelegd in wet- en regelgeving. Het vastleggen van inkoopbeleid is dus niet verplicht. Overheden kunnen zelf bepalen of zij inkoopbeleid opstellen en hoe zij dit vormgeven. Gemeenten kunnen dit bijvoorbeeld opnemen in een omgevingsprogramma (art. 3.4 Omgevingswet).

Daarnaast is inkoopbeleid zelfbindend. Het bindt dus alleen de overheid die het beleid heeft vastgesteld. Het bevat geen bindende bepalingen voor derden.

In het inkoopbeleid kan een decentrale overheid criteria vastleggen voor de eiwittransitie voor toekomstige aanbestedingen.

Wat is een verbod op buitenreclame?

Hoe kun je een verbod op buitenreclame toepassen?

De exploitatie van onder andere abri’s, mupi's en lichtmasten die worden gebruikt voor reclame, wordt geregeld via een concessieopdracht. Anders dan bij een reguliere opdracht bestaat de tegenprestatie van de aanbesteder hierbij niet uit betaling, maar uit het recht om een werk, dienst of levering te exploiteren, in dit geval het ophangen van reclame. In de aanbestedingsdocumenten moet je opnemen welke eisen en voorwaarden gelden bij de uitvoering van de concessieopdracht.

Daarnaast wordt een concessieovereenkomst opgesteld. De concept-concessieovereenkomst en het programma van eisen worden gelijktijdig met de aanbestedingsleidraad gepubliceerd zodat de inschrijvers hun inschrijving en hun exploitatiemodel kunnen afstemmen op die eisen en voorwaarden. Bij het doen van een inschrijving verklaart de inschrijver zich akkoord met alle aanbestedingsdocumenten (en dus alle voorwaarden en eisen). In de voorwaarden en eisen kun je opnemen dat het maken van reclame over vlees en vis niet is toegestaan.

Je kan eventueel ook een lichtere maatregel opnemen in het reclamebeleid voor reclame over vlees en vis. Zo kan je in de concessieovereenkomst de verplichting opnemen dat reclame voor vlees en vis een disclaimer moet bevatten over de nadelige gevolgen van dierlijke producten voor het milieu. Dit kan bijdragen aan het verminderen van vlees eten door consumenten bewust te maken van de impact van hun keuzes.

heeft in een concessieovereenkomst vastgelegd dat geen reclames voor vlees, zuivelproducten of producten met fossiele brandstoffen als energiebron geplaatst mogen worden.

Op 19 december 2022 heeft de provincie Noord-Holland een 

 aangenomen waarin een verbod op reclame voor vlees, vis en fossiele producten werd voorgesteld. Op deze manier wil de provincie duurzaam voedsel bij de consument stimuleren, onder meer omdat de impact van plantaardige producten vele malen lager is dan die van dierlijke producten.

In de Aanbestedingswet 2012 is in Deel 2a een wettelijke regeling opgenomen voor concessieopdrachten.

Versnel de eiwittransitie door reclame voor vlees en vis te verbieden in de openbare ruimte 

Wat is een subsidie?

Om de eiwittransitie te versnellen, kun je een subsidieregeling opstellen. Zo kun je een subsidie verlenen om innovatie te stimuleren binnen de eiwittransitie. Dit vormt dan een prikkel voor producenten om te experimenteren met nieuwe ideeën voor alternatieven van dierlijke eiwitten zoals vlees, vis en zuivel. 

Denk bijvoorbeeld aan het maken van een hoogwaardig plantaardig product dat bestaat uit een hoog percentage eiwit en de juiste nutriënten bevat.

Provincie Zeeland heeft een subsidie van 40.000 euro verleend aan ‘The Protein Community’ (TPC). TPC is een netwerk van meer dan honderd nationale en internationale bedrijven die zich met alternatieve eiwitvormen en de eiwittransitie bezighouden. Deze subsidie gebruikt TPC om activiteiten te organiseren die bijdragen aan de eiwittransitie in Zeeland, zoals versnellingsevenementen en netwerkbijeenkomsten. Zie voor meer informatie de 

In 2016 heeft de Vegetarische Slager een 

ontvangen van het Rijk om een nieuw product te ontwikkelen, hoog in eiwit en zonder chemische toevoegingen.

In artikel 4.21 e.v. in het Algemene wet bestuursrecht (Awb) is de wettelijke regeling voor subsidies opgenomen. Uit artikel 4:23 lid 3 Awb blijkt in welke gevallen de overheid een subsidie kan verlenen zonder dat daarvoor een wettelijke grondslag of subsidieregeling vereist is, zoals bij een incidentele subsidie. De grondslag voor het sluiten van een uitvoeringsovereenkomst is te vinden in artikel 4.36 Awb.

Overheden kunnen aan een subsidie de voorwaarde verbinden dat de ontvanger maatregelen neemt om de eiwittransitie te versnellen.

Het overstappen van dierlijke naar meer plantaardige eiwitbronnen in onze voeding is goed voor het milieu. 

We werken aan een uitgebreid pakket instrumenten om de eiwittransitie te versnellen. En we hebben nu de eerste 4 instrumenten al geselecteerd. Ga dus meteen aan de slag!

instrumenten om de eiwittransitie te versnellen

Het is noodzakelijk om over te stappen van dierlijke eiwitbronnen naar meer plantaardige eiwitbronnen voor onze voeding om de negatieve effecten van ons eten op milieu, dieren, klimaat en mensen te verminderen. 

Beta

versie -

Lees meer

Eiwittransitie

Eiwittransitie

Eerste 4 instrumenten om de eiwittransitie te versnellen

Neem maatregelen op in het omgevingsprogramma

Stimuleer door inkoop- en aanbestedingsbeleid de eiwittransitie

Verbied vlees en vis in buitenreclame

Verleen subsidie om de eiwittransitie te versnellen

Doe met ons mee

Volg ons op:

Productketens

Over CircuLaw

Doe met ons mee

Volg ons op: