Vraag en antwoord
Wat is het doel van CircuLaw?
Het doel van CircuLaw is het versnellen van de transitie naar een circulaire economie door meer en beter gebruik te maken van bestaande wet- en regelgeving.
Waarom CircuLaw?
Afdwingen circulaire transitie
Uit adviezen van het Planbureau voor de Leefomgeving en de Reflectiegroep Circulaire Economie komt naar voren dat meer drang en dwang nodig is om de circulaire transitie te versnellen. Het blijkt dat beleidsmakers bij provincies en gemeenten vaak niet weten welke juridische instrumenten ze tot hun beschikking hebben en hoe ze deze moeten toepassen.
Breed Nederlands onderzoek laat zien dat slechts 8% van de inzet van beleidsinstrumenten door decentrale overheden wet- en regelgeving betreft. CircuLaw wil hier verandering in brengen door beleidsmakers in Nederland te helpen vaker met juridische instrumenten aan de slag te gaan.
Urgentie CircuLaw steeds groter
Op basis van nieuw onderzoek concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving begin september 2024 dat we met het huidige beleid de circulaire doelen niet gaan halen.
De markt laat zich nog steeds vooral leiden door kosten en minder door circulariteit. Materiaal- en grondstoffengebruik neemt zo alleen maar toe. De overheid is dus hard nodig om de spelregels te bepalen. De urgentie van CircuLaw is dus alleen maar groter aan het worden.
Voor wie is CircuLaw bedoeld?
CircuLaw is in de eerste plaats bedoeld voor beleidsmakers die bij de gemeente of provincie werken en bezig zijn met innovatie, duurzaamheid en de circulaire transitie. CircuLaw biedt hun inzicht in de instrumenten die wet- en regelgeving biedt, en geeft hun handelingsperspectief. Ook maakt CircuLaw duidelijk hoe bevoegdheden en instrumenten zijn verdeeld over verschillende overheidslagen binnen een circulair thema of productgroep.
Daarmee is CircuLaw ook relevant voor beleidsstrategen en transitiemanagers van ministeries en adviesbureaus. Voor juristen is CircuLaw interessant vanwege de manier waarop wet- en regelgeving is geanalyseerd, en om samen met beleidsmakers snel een overzicht te krijgen in de mogelijkheden die wet- en regelgeving biedt.
Wat zijn de 'instrumenten' in CircuLaw?
Een instrument beschrijft per thema hoe bepaalde juridische regels toegepast kunnen worden om circulariteit te bevorderen. Meerdere instrumenten kunnen dus gebaseerd zijn op dezelfde wet-en regelgeving, maar van elkaar verschillen in de manier waarop zij per thema toepasbaar zijn.
CircuLaw selecteert haar thema’s in aansluiting bij het Nationaal Programma Circulaire Economie. Hierin heeft de overheid afspraken vastgelegd over hoe we in 2050 tot een volledig circulaire economie kunnen komen.
Ik weet niet goed hoe ik moet beginnen. Kan CircuLaw helpen?
CircuLaw maakt de beschikbare instrumenten die kunnen bijdragen aan het realiseren van de operationele doelen van een circulair thema inzichtelijk. Zoals bijvoorbeeld de instrumenten voor houtbouw. Voor instrumenten die eerder succesvol zijn toegepast werken we ook voorbeelden en leidraden uit, zodat andere gemeenten en provincies hier ook mee aan de slag kunnen.
Welke circulaire thema's pakt CircuLaw nog meer op?
CircuLaw onderzoekt per thema welke wet-en regelgeving ingezet kan worden. Voor de selectie van die thema’s sluit CircuLaw aan bij het Nationaal Programma Circulaire Economie. Hierin heeft de overheid afspraken vastgelegd hoe we in 2050 tot een volledig circulaire economie kunnen komen.
Dit betekent dat we regelmatig voor nieuwe thema’s instrumenten toevoegen. Houd deze website dus goed in de gaten.
Ik heb een door CircuLaw beschreven instrument in de praktijk toegepast, hoe kan ik die ervaring delen?
Geweldig! Hier horen we heel graag meer over, want jouw ervaringen helpen anderen verder.
Kan ik meewerken aan CircuLaw?
We horen graag van je!
Kan ik een wetsanalyse laten uitvoeren op een circulair thema?
Wij komen graag met je in contact om de mogelijkheden te bespreken.
Wanneer is CircuLaw klaar?
Het juiste antwoord is: nooit! We blijven CircuLaw aanvullen met de uitkomsten van wetsanalyses van nieuwe circulaire thema’s en productgroepen, met nieuwe inspirerende praktijkvoorbeelden en praktische overzichten. Door toepassing van instrumenten in de praktijk leren we steeds meer, en deze lessen nemen we mee in CircuLaw.
Hoe identificeert CircuLaw relevante juridische instrumenten?
CircuLaw definieert instrumenten voor een thema altijd in 2 stappen:
1. Duurzaamheidsanalyse
Input:
- bestaande rapporten,
- literatuur en beleidsdocumenten,
- interviews met stakeholders/experts.
Output:
- een schets van de huidige situatie in Nederland (of waar relevant ook internationaal) van de hele levenscyclus van een product en het bestaande beleid en doelen,
- een lijst van kansen en mogelijke interventies om de circulariteit op het thema te vergroten,
- (inter)nationale praktijkvoorbeelden.
Door wie: door duurzaamheidsexperts van CircuLaws ontwikkelpartner Metabolic, in samenwerking met stakeholders en experts op dit thema.
2. Juridische analyse
Input:
- de output van de duurzaamheidsanalyse,
- juridisch bureauonderzoek, juridische analyses,
- praktijkvoorbeelden en informatie over juridische impact en houdbaarheid.
Output
- instrumenten binnen de bestaande wet- en regelgeving gericht op het vergroten van de circulariteit van een bepaald thema,
- eventueel een lijst van punten waarop regelgeving ontbreekt/te kort schiet en die ingezet kan worden voor lobbyen voor nieuwe wetgeving,
- Indicatie per instrument van bevoegdheidsniveau, expertise, impact, effect op de R-ladder en meer.
Door wie: door juristen van CircuLaws ontwikkelpartner Flux, evt. in samenwerking met andere themadeskundige juristen.
Zowel de duurzaamheids- als juridische analyse hebben niet als doel een volledig overzicht van álle mogelijkheden te geven, maar proberen kansrijke en impactvolle instrumenten te definiëren.
Bekijk ook de schematische weergave van de methodiek.
Wie betaalt CircuLaw?
De ontwikkeling van CircuLaw wordt betaald door:
- AMS Institute,
- Built by Nature,
- Circulaire Bouweconomie,
- Dark Matter Labs,
- EIT Climate-KIC,
- Flux Partners,
- Gemeente Amsterdam,
- Gemeente Tilburg,
- Metabolic,
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties,
- MRA Houtbouw,
- Provincie Flevoland
- Provincie Noord-Holland,
- Provincie Zuid-Holland,
- Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
- Rijkswaterstaat
De inhoud van CircuLaw is gratis voor iedereen beschikbaar.
Wat is de impact van CircuLaw?
- Resultaat implementatie instrumenten
Uit recente adviezen van Planbureau voor de Leefomgeving, Reflectiegroep Circulaire Economie en de Raad van Openbaar Bestuur blijkt dat de transitie naar een circulaire economie achterblijft, en dat intensivering van beleid en meer richting vanuit de overheid noodzakelijk is.
Maar uit onderzoek in 2022 van Royal Haskoning blijkt dat bij de circulaire (beleids)activiteiten van decentrale overheden slechts in 1% van de gevallen hiervan sprake is. Een belangrijke sleutel in de transitie ligt dus in het aanbieden van een oplossing die dit gat dicht. En dit is hoe CircuLaw beoogt impact te maken.
CircuLaw is nu een jaar live en stap voor stap worden meer instrumenten toegevoegd. Die implementatie van instrumenten heeft tijd nodig. Bovendien zijn veel instrumenten gebaseerd op de recent geïmplementeerde Omgevingswet, waardoor nog niet kwantitatief te meten is wat de daadwerkelijke materiaal- of CO2 emissiereductie is van de aangeboden instrumenten.
Binnen CircuLaw worden nu pilots uitgevoerd om meer grip te krijgen op de impact, bijvoorbeeld in termen van CO2 uitstoot. - Resultaat bekendheid CircuLaw
Impact voor een kennisplatform als CircuLaw kent verschillende dimensies: bewustwording en inspiratie wat regelgeving en circulariteit aangaat, nieuwe samenwerkingen, het ontstaan van een beweging.
Inmiddels werken tientallen gemeenten in MRA-verband en daarbuiten aan de implementatie van instrumenten, heeft www.circulaw.nl al zo’n 10.000 unieke bezoekers gehad en hebben 14 partijen in CircuLaw geïnvesteerd.
Ook komen er steeds meer verzoeken binnen voor ondersteuning.