De CSRD ondersteunt de transitie naar een circulaire economie op de volgende manieren:

Bedrijven moeten gedetailleerde informatie over hun duurzaamheidsbeleid en bijbehorende activiteiten rapporteren. Deze informatie kan mee worden genomen in het nemen van weloverwogen, groene beslissingen door investeerders, overheid, marktpartijen en consumenten.

CSRD zorgt ervoor dat de duurzaamheidsstrategie van een bedrijf wordt toegelicht en aan doelstellingen, beleid en maatregelen wordt gekoppeld. Op deze manier kunnen de resultaten worden gemeten en kan de voortgang worden bewaakt.

ESRS heeft een standaard (milieustandaard 5) opgesteld die in zijn geheel gaat over de circulaire economie. Er zijn indicatoren opgesteld om de transitie naar de circulaire economie te meten. Bedrijven rapporteren daarin over de mate waarin de bedrijfsactiviteiten bijdragen aan een circulaire economie. Die gegevens kunnen bovendien – zoals de CSRD beoogt – met andere bedrijven worden vergeleken.

Corporate Sustainability Reporting Directive

, een groot pakket duurzaamheidsmaatregelen van de EU. De CSRD is een EU-richtlijn die een bepaald type bedrijven verplicht om te rapporteren over duurzaamheidsprestaties. 

Dat doen ze vanuit een ‘dubbele materialiteit’: enerzijds zijn bedrijven verplicht te rapporteren over klimaatontwikkelingen die leiden tot mogelijke (financiële) risico’s en kansen; anderzijds moeten ze rapporteren over de impact van hun bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. 

De CSRD verplicht bepaalde grote bedrijven vanaf 2024 te rapporteren volgens de CSRD. Vanaf 2026 vallen ook onder andere beursgenoteerde MKB-bedrijven binnen de scope.

Wat is CSRD?

De rapportagevereisten die volgen uit de CSRD zijn uitgewerkt in de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Deze standaarden geven gedetailleerde instructies over onderwerpen waarover ondernemingen moeten rapporteren.

Zo moeten ondernemingen rapporteren over risico’s, strategie, beleid en impact van de onderneming op een van de specifieke thema’s afgeleid van de Environmental, Social en Governance (ESG)-aspecten. De CSRD ziet hiermee op meer dan alleen duurzaamheidsprestaties en dekt ook sociale en bestuurlijke aspecten van ondernemingen.

De ESRS-standaarden zijn hieronder weergegeven. Niet alle standaarden zijn verplicht: als een onderwerp niet relevant is voor de bedrijfsvoering van een onderneming, dan hoeft daar niet over gerapporteerd te worden. Wel moet een bedrijf dan motiveren waarom een onderwerp niet relevant is.

Wat is ESRS?

ESRS E5: Materiaalgebruik & circulaire economie

ESRS G1: Business conduct / zakelijk gedrag

Overzicht van ESRS-standaarden

Volgens ESRS E1 - klimaatverandering - moet een onderneming over de volgende onderdelen rapporteren: Bestuur, Strategie en Beheer van invloeden, risico’s en kansen.

 moet over de volgende aspecten gerapporteerd worden:

De integratie van duurzaamheidsgerelateerde prestaties in stimuleringsregelingen.

Het opstellen van een overgangsplan om klimaatverandering te beperken.

De belangrijkste gevolgen, risico’s en kansen met betrekking tot klimaatverandering en de interactie daarvan met strategie en het bedrijfsmodel.

Beheer van invloeden, risico’s en kansen

Beschrijving van de processen voor het identificeren en beoordelen van materiële klimaatgerelateerde gevolgen, risico’s en mogelijkheden.

Beleid met betrekking tot beperking van en aanpassing aan klimaatverandering.

Acties en middelen met betrekking tot het beleid omtrent klimaatverandering.

In dit voorbeeld zijn de volgende metrieken en doelstellingen relevant met betrekking tot beperking van en aanpassing aan klimaatverandering:

Energieverbruik en energiemix (openbaarmakingseis)

Scope 1, 2 en 3 emissies en totale broeikasgasemissies (openbaarmakingseis)

Verwijdering van broeikasgassen en projecten ter vermindering van broeikasgassen gefinancierd door middel van koolstofkredieten (openbaarmakingseis)

Interne koolstofprijsstelling (informatievereiste)

Verwachte financiële effecten van materiële fysieke en overgangsrisico’s en potentiële klimaatgerelateerde kansen (informatievereiste)

ESRS-standaarden: een voorbeeld

De CSRD is per boekjaar 2024 van toepassing op grote bedrijven die voldoen aan ten minste twee van de volgende criteria:

een jaarlijkse omzet van meer dan €50 miljoen;

een balanstotaal van meer dan €25 miljoen;

Per boekjaar 2026 zal de CSRD ook van toepassing zijn op middelgrote en kleine beursvennootschappen, kleine en niet-complexe kredietinstellingen en verzekeringsmaatschappijen.

De richtlijn bestrijkt echter niet alleen de betreffende bedrijven, maar de totale waardeketen. Daarom moet elke organisatie die behoort tot de waardeketen van een CSRD-plichtig bedrijf, de opgevraagde niet-financiële informatie verstrekken aan dat bedrijf. Daarmee krijgen ook veel MKB-bedrijven – en de overheid – te maken met de transparantieverplichtingen uit de CSRD.

Decentrale overheden zelf vallen niet onder de reikwijdte van de CSRD. Ze zijn niet verplicht een eigen duurzaamheidsrapportage volgens de ESRS-standaarden op te stellen. Echter, meerdere publieke organisaties nemen zelf het initiatief om te rapporteren over de realisatie van hun duurzaamheidambities en -doelen, vanwege hun voorbeeldrol en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Voor wie geldt CSRD?

De CSRD is een Europese richtlijn. Nederland moet deze richtlijn implementeren in de nationale wet- en regelgeving. Daarvoor is een wetsvoorstel genaamd 

Wet implementatie richtlijn duurzaamheidsrapportering

 opgesteld. Dit wetsvoorstel is op 18 november 2023 ter consultatie voorgelegd. Deze consultatie eindigde op 18 december 2023.

Interessante onderdelen uit dit wetsvoorstel zijn:

De scope van de CSRD is verder gespecificeerd: centrale banken (DNB), publieke ontwikkelingsbanken, kredietunies, stichtingen en verenigingen zijn uitgezonderd van de richtlijn vanwege de niet-commerciële aard van deze partijen.

De openbaarmakingsverplichting kan in ‘zeer uitzonderlijke gevallen’ achterwege blijven. Er is sprake van een zeer uitzonderlijk geval als het gaat over specifieke commercieel gevoelige informatie. Het openbaar maken van deze informatie kan de commerciële positie van de onderneming in gevaar brengen.

Nederland houdt de mogelijkheid open om assurance te laten verlenen door andere ondernemingen dan alleen accountantskantoren.

Het wetsvoorstel kan inhoudelijk nog veranderen naar aanleiding van de resultaten van de consultatie.

CSRD in de nationale rechtsorde

Met de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) wil de EU transparantie en uniformiteit creëren over de voortgang van verduurzaming in de waardeketen. Elk bedrijf moet rapporteren over dezelfde thema’s en onderwerpen op het gebied van mens en milieu. Hierdoor ontstaat zowel een uniform overzicht van de totale verduurzaming van de private sector, als van elk afzonderlijk bedrijf. 

Corporate Sustainability Due Diligence Directive

De CSRD heeft een directe en indirecte uitwerking op decentrale overheden. Er volgen enkele verplichtingen uit de richtlijn voor gemeenten en provincies. In meer indirecte zin bieden CSRD en de standaarden van ESRS kansen voor decentrale overheden om duurzaamheid in het eigen beleid te integreren en een duurzaam bedrijfsklimaat te ondersteunen, vanuit hun voorbeeldrol en maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Voorbeeldrol

De CSRD heeft directe werking voor decentrale overheden als ze deel uitmaken van de waardeketen van CSRD-plichtige bedrijven. Dit is het geval bij aanbestedingen en gronduitgiften. In deze situaties treedt de decentrale overheid als opdrachtgever richting bedrijven op. Deze bedrijven kunnen gemeenten en provincies vragen om, vanuit hun CSRD-verplichtingen, bepaalde niet-financiële informatie te verstrekken. De betrokken overheid is hiertoe verplicht.

Het is te verwachten dat steeds meer bedrijven op verschillende plekken in de waardeketen om informatie gaan vragen met betrekking tot de verschillende duurzaamheidsonderwerpen van de standaarden van ESRS. De decentrale overheid moet deze informatie gereed hebben en dus de data, coördinatie en monitoring van ESRS thema’s voorbereiden.

Directe werking

Decentrale overheden hebben ambities en doelstellingen op verschillende duurzaamheidsthema’s opgesteld. Momenteel hebben maar weinig decentrale overheden inzicht in de voortgang van deze ambities en interne doelstellingen en de doorwerking in beleid en implementatie. Dit komt onder meer doordat zij niet verplicht zijn te rapporteren over niet-financiële informatie en een richtlijn met heldere criteria en een duidelijke set van normen ontbreekt. De ESRS-standaarden kunnen hierbij als leidraad worden gebruikt. Zo ontstaat bovendien uniformiteit met het bedrijfsleven bij het rapporteren op duurzaamheid.

Sommige decentrale overheden maken nu al werk van rapportage over duurzaamheid. Een voorbeeld is de gemeente Amersfoort, die duurzaamheid meeneemt in de 

. Daarnaast zijn er verschillende tools om duurzaamheid binnen de overheid te meten, zoals 

Toetsingskader Duurzame Ontwikkeling (ToDo)

. Samen met CSRD/ESRS kunnen deze tools de verdere verduurzaming – en de rapportage daarover – van decentrale overheden aanzienlijk vooruit helpen.

Eigen duurzaamheidsrapportage

Inkoop is een belangrijk instrument van overheden om beleidsdoelstellingen op het gebied van duurzaamheid te realiseren. Gelet op de waarde van overheidsinkopen, geeft dat overheden een krachtige voorbeeldrol. Decentrale overheden kunnen de keuze maken om samen te werken met ondernemers die duurzaamheid en circulariteit hoog in het vaandel hebben.

Daarnaast kunnen decentrale overheden bedrijven die formeel (nog) niet onder de CSRD vallen dwingen om transparant te rapporteren over niet-financiële gegevens volgens de CSRD-systematiek. Op deze manier wordt actief sturen mogelijk op beleidsdoelstellingen rondom duurzaamheid en circulariteit. Enkele mogelijkheden zijn:

In aanbestedingen kan rapporteren van niet-financiële informatie volgens de CSRD-systematiek op verschillende manieren worden opgenomen. Dat kan op de volgende manieren:

Als minimumeis kan in de aanbesteding worden opgenomen dat de marktpartij volgens de CSRD-systematiek of een soortgelijke systematiek moet rapporteren. De aanbestedende dienst kan een specifieke nadruk op bepaalde ESRS-standaarden leggen en die van toepassing verklaren op de aanbesteding.

Selectiecriteria zien op de organisatie die de aanbestedende dienst selecteert. Decentrale overheden kunnen als selectiecriterium opnemen dat een gegadigde rapporteert over de prestaties op het gebied van duurzaamheid en circulariteit.

De aanbestedende dienst kan een contracteis opstellen om te borgen dat een opdrachtnemer gedurende de uitvoering van de opdracht transparant rapporteert over bepaalde relevante duurzaamheidsonderwerpen, al dan niet conform de ESRS.

Een aanbesteding onder de Europese drempel geeft meer ruimte en vrijheid in de aanbestedingsprocedures en het formuleren van specifieke eisen en criteria. Als er sprake is van aanbesteden onder de Europese drempel kan relatief eenvoudig een rapportageverplichting worden uitgevraagd, als eis of criterium in de aanbesteding. Daarbij moet de proportionaliteit van de eis in het oog worden gehouden.

Dezelfde mogelijkheden benoemd onder aanbestedingen zijn ook van toepassing bij gronduitgifte.

De CSRD benadrukt het belang van transparantie en verantwoording. De grotere nadruk op duurzaamheid in het bedrijfsleven kan een bredere stimulans vormen voor duurzaamheidsinitiatieven op lokaal niveau. Decentrale overheden kunnen deze stimulans vergroten door de duurzaamheidsprestaties van bedrijven te koppelen aan voorwaarden om in aanmerking te komen voor subsidies, mits dit goed gemotiveerd is.

Decentrale overheden kunnen eisen stellen in de voorschriften van de vergunningverlening over bijvoorbeeld het inzichtelijk maken van niet-financiële informatie in lijn met de ESRS-standaarden. Bedrijven die niet onder de reikwijdte van de richtlijn vallen, kunnen op deze manier alsnog met de rapportageverplichtingen geconfronteerd worden. Let op: de vergunningsvoorschriften moeten in lijn zijn met het omgevingsplan en de beleidsregels.

Sturen op beleidsdoelstellingen

De CSRD kan bijdragen aan de netwerken van bedrijven en de overheid, door inzicht te verschaffen in de waardeketens van bedrijven. Deze informatie kan gebruikt worden om van elkaar te leren en om nieuwe partnerschappen en samenwerkingen aan te gaan. Daarnaast hebben verschillende gemeenten de doelstelling om MKB voor te bereiden op de CSRD door middel van kennisdeling. Zo heeft de gemeente Amsterdam in 

 opgenomen dat zij het MKB gaat ondersteunen door middel van tools en collectieve acties zoals een Community of Practice.

Niet-juridische instrumenten


De CSRD is gepubliceerd in het publicatieblad van de Europese Unie.


De CSRD moet uiterlijk op deze datum in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd zijn.

Richtlijn is nog niet (volledig) in Nederlandse wetgeving geïmplementeerd.

Wetsvoorstel genaamd Wet implementatie richtlijn duurzaamheidsrapportering is op 18 november 2023 ter consultatie voorgelegd. Deze consultatie is op 18 december 2023 geëindigd.

Status

Met de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) wil de EU transparantie en uniformiteit creëren over de voortgang van verduurzaming in de waardeketen. Elk bedrijf moet rapporteren over dezelfde thema’s en onderwerpen op het gebied van mens en milieu. Hierdoor ontstaat zowel een uniform overzicht van de totale verduurzaming van de private sector, als van elk afzonderlijk bedrijf. Deze transparante en uniforme rapportage is een belangrijke eerste stap richting de algehele verduurzaming van de Europese economie.

Beta

versie -

Lees meer

Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)

Status

CSRD Highlights

Relevante EU-wetgeving

Doe met ons mee

Volg ons op:

Productketens

Over CircuLaw

Doe met ons mee

Volg ons op: